انقلاب، آری یا خیر؟

اعتراض مردم استان فارس در خصوص تقسیم بندی های منطقه ای و اعتصاب رانندگان در اعتراض به افزایش تعرفه ها و اعتراض مالباختگان موسسات مالی، هر روز گسترده تر شده و می توان گفت چنین اعتراضاتی در تمام 40 سال گذشته از عمر جمهوری اسلامی بی سابقه بوده است. آیا می توان گفت که با افزایش چنین اعتراضاتی، مردم ایران آماده برای ورود به فاز یک انقلاب فراگیر می شوند؟

پاسخ من به عنوان نگارنده با قدرت این است "خیر!"

انقلاب فراگیر چند مشخصه دارد:

1- عدم وجود یک رهبر و لیدر که قابلیت و توان بسیج عمومی را داشته باشد، در نبود چنین شخصیت کاریزمایی، کشیدن مردم به کف خیابانها برای یک هدف عالی تر و نه صرفاً صنفی، حداقل در کوتاه مدت بسیار بسیار بعید به نظر می رسد.

2- جنش اعتراضی حال حاضر اگر چه رو به گسترش می رود، اما به تمامی دارای خواسته هایی است که از یک انقلاب با هدف خاص و واحد فاصله ای نجومی دارد. هنوز معترضین برای بیان اعتراض خود از عکس مقامات سیاسی، به طور مشخص رهبر ایران استفاده می کنند. با آنکه می دانند علت العلل تمام مشکلات به شخص ایشان مربوط می شود، اما مایل نیستند که نوک انتقادات خود را متوجه ایشان کرده تا هر چه سریع و راحت تر به خواسته خود، که همانا خواسته صنفی، مالی و منطقه ای است دست یابند.

3- حکومت برآمده از یک انقلاب به شدت خشونت آمیز، خود به راحتی نقاط ضعف انقلاب مردمی را می داند، لذا با بستن این نقاط ضعف که می تواند به انقلاب فراگیر میسر شود و به طور مشخص با سرکوب شدید مردم، هرگونه امید به یک انقلاب را مسدود و کور نموده است.

4- اصولاً یک انقلاب فراگیر انرژی و توان بسیار بسیار زیادی لازم دارد و در تمام طول تاریخ بشریت، یک نسل و یک ملت هرگز تجربه دو انقلاب را نداشته است. مردم ایران هنوز کمر از انقلاب 57 راست نکرده و چنین ملتی خالی از انرژی و خسته از گذشته خود، بسیار بعید است که تاب و توان یک خیزش مجدد را داشته باشد.

5- انقلابهای معدودی در سرتاسر تاریخ به نتایج مثبت و ملموس ختم شده است، مطابق رمان معروف جورج اورول، خالق مزرعه حیوانات، مسیر همه انقلابها در نهایت به بیراهه رفته و مردم ایران نیز این را به خوبی تجربه کرده اند. از همین منظر، احتمال یک خیزش عمومی به قصد آزمودن مسیری که یک بار همین نسل آزموده است از نظر این نگارنده بسیار بعید به نظر می رسد.

اینکه از بین روشهای مختلف تغییر حکومت، شامل جنگ، انقلاب، کودتا، فروپاشی و استحاله تدریجی، کدامیک حکومت آینده ایران را تعیین می کند هنوز مشخص نیست، اما به دلایل یادشده، شانس یک انقلاب از بقیه گزینه ها بسیار ضعیف تر است. اما اینکه کدام گزینه در نهایت حکومت آینده را تعیین خواهد کرد، بعید است که زمان زیادی برای پاسخ به آن نیاز باشد...!